سردرد بدون در نظر گرفتن سن، نژاد و جنسیت برهمه افراد تاثیر می گذارد. تقریبا تمام افراد سردرد را تجربه کرده اند. می توان گفت نیمی از بزرگسالان در سراسر جهان در هر سال به دلایل نامشخصی دچار سردرد خواهند شد. سردرد می تواند نشانه استرس یا پریشانی عاطفی و یا به دلیل یک اختلال پزشکی مانند میگرن باشد. بنابراین انواع گوناگونی می تواند داشته باشد. در این مطلب به بررسی انواع سردرد و علائم و درمان هر کدام می پردازیم.
سر درد چیست
یکی از شایع ترین موارد که در بیشتر اوقات نیز دارای علل خوش خیم است سردرد می باشد و نیاز به درمان خاصی به جز علامت درمانی ندارد. اما بعضی مواقع این سردردها بسیار شدید و غیر قابل تحمل می شوند که نشانه بیماری های دیگری مانند تومور مغزی می باشند. درمان سردرد به عوامل مختلفی بستگی دارد اما اغلب با یک مسکن رفع می شود.
انواع سر درد
1.سر درد سینوسی
سینوس ها فضاهایی هستند در قسمت پیشانی، استخوان گونه و پشت پل بینی که از هوا پر هستند. اگر سینوس ها ملتهب شوند به دلیل واکنش آلرژیک یا عفونت متورم می شوند و مخاط بیشتری ایجاد می کنند و کانال های تخلیه آن ها نیز مسدود می شود. تجمع فشار در سینوس ها باعث درد و احساس سردرد می گردد.
علائم
- درد عمیق و مداوم در استخوان گونه، پیشانی یا پل بینی
- بیشتر شدن درد در هنگام حرکت ناگهانی سر یا فشار وارد آمدن به آن
- آبریزش بینی
- تب
راه درمان
هدف از درمان سردرد سینوسی، معمولا تسکین علائم و درمان عفونت می باشد. برای مدت کوتاهی ممکن است آنتی بیوتیک و همچنین آنتی هیستامین یا ضد احتقان تجویز شود. همچنین می توان از داروهای ضد احتقان بینی استنشاق شده نیز استفاده کرد اما فقط برای3 روز می باشد زیرا مصرف طولانی تر ممکن است باعث طولانی شدن دوره درمان می شود.
از داروهای مسکن نیز می توان استفاده نمود اما اگر کمکی نکردند برای کاهش التهاب در سینوس ها می توانند کورتون تجویز کنند.
با ترفندهای ساده در منزل مانند نوشیدن مایعات بیشتر، استفاده از مرطوب کننده هوا یا اسپری بینی آب شور احساس بهتری ایحاد می شود.
جراحی سینوس برای برداشتن پولیپ یا باز شدن سینوس های کوچک و دائما متورم توصیه می گردد.
2.سردرد تنشی(عصبی)
معمول ترین نوع سردردها همین نوع می باشند که در سه چهارم بزرگسالان رخ می دهد. در بیشتر موارد این سردردها از لحاظ شدت، ملایم تا متوسط هستند و به طور مکرر رخ می دهند. اما برخی افراد نیز وجود دارند که در طول هفته 3 تا 4 بار به آن مبتلا می شوند.
علائم
- درد مبهم سر
- حساسیت اطراف پیشانی و پوست سر
- فشار در اطراف پیشانی
- ممکن است افراد مبتلا به این سردرد احساس کنند که در سرشان یک گیره وجود دارد
- درد ممکن است به گردن و شانه نیز سرایت کند
دلایل
- خستگی
- فشار احساسی
- مشکلی در ماهیچه ها و مفاصل گردن یا فک
- وضعیت بد بدن
- اضطراب
- الکل
- گرسنگی
- استرس عاطفی یا ذهنی
- سطح آهن پایین
- کافئین
- کمبود آب بدن
- سیگار
- مشکلات فکی یا دندان
- خستگی چشم
- کنار گذاشتن وعده های غذایی
- سرماخوردگی، آنفلوانزا یا عفونت سینوس
راه درمان
- نوشیدن آب
- داروهای مسکن
- خواب کافی و تغذیه مناسب
- داروهای شل کننده عضلات
- رفتاردرمانی طب سوزنی
- سایر روش ها
3.سردرد میگرنی
سردرد میگرنی به میزان کمتری نسبت به سردردهای تنشی اتفاق می افتد اما بسیار شدیدتر از آن ها می باشند. این نوع سردردها در زنان به میزان دو سوم بیشتر از مردان رواج دارد. میگرن در مردان خطر حمله قلبی را 42 درصد افزایش می دهد. عصب شناسان بر این باورند که میگرن به دلیل تغییراتی در در جریان خون مغز و فعالیت سلول های عصبی به وجود می آید. 70 درصد مبتلایان به میگرن حداقل یک فامیل درجه یک دارند که به میگرن مبتلا می باشد پس می توان گفت عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز آن دارد.
علائم
- هاله بینی
- دیدن جرقه یا نورهای چشمک زن
- خطوط نورانی مواج
- بینایی موقت
- بی حسی یا مورمور شدن یک طرف بدن بخصوص دست یا صورت
- شروع درد در اطراف چشم یا شقیقه و پخش به سمت عقب سر
- درد شدید به صورت ضربان یا تپش
- تهوع
- آبریزش چشم و بینی یا گرفتگی
دلایل
- افزایش رطوبت یا گرما
- خستگی بیش از حد یا کوفتگی
- کم خوابی یا خواب زیادی
- فشار عصبی
- صداهای بلند
- نور شدید یا چشمک زن
- بوی شدید
- شکلات
- نخوردن یک وعده غذایی
- پنیر مانده
- مصرف الکل بخصوص شراب قرمز
- نیترات موجود در گوشت یا ماهی دودی
- مونو سدیم گلوتامات که در غذاهای آماده معمولا وجود دارد
- افزایش یا کاهش مصرف کافئین
راه درمان
- درمان با مسکن های معمول در مراحل اولیه (شامل: استامینوفن، آسپیرین، ایبوپروفن، ناپروکسین)
- داروی ضد تهوع متوکلوپرامید تاثیر داروهای ضد التهاب بدون استروئید را بالا می برد.
- تریپتان ها
- سوماتریپتان
- زولمی تریپتان
- ارگوت یا ترکیباتی شامل اسید باربیتوریک
- داروهای ضد تهوع یا کورتیکواستروئید مثل دگزامتازون
4.سردرد خوشه ای یا کلاستر
این نوع سردرد شدیدترین درد را با خود به همراه دارد. معمولا درد هر روز در یک ساعت خاص شروع می شود و روزها، هفته ها یا ماه ها طول می کشد. در هنگام شروع حمله، یک درد شدید و کشنده در یک طرف سر شروع شده و ممکن است آبریزش بینی و چشم از همان سمت شروع شود. سردرد خوشه ای معمولا شما را در نیمه شب با درد شدید در یک طرف سر بیدار می کند.
علائم
- سردرد یک طرفه
- ریزش شدید اشک
- بیقراری و تشویش
- عرق شدید در پیشانی یا صورت
- ورم اطراف چشم در یک طرف سر
- قرمزی چشم در یک طرف سر
- رنگ پریدگی یا برافروختگی صورت
- گرفتگی یا آبریزش بینی در یک طرف سر
- ورم اطراف چشم در یک طرف سر
- افتادگی پلک
دلایل
دلایل این نوع سردرد ناشناخته است اما الگوهای سردرد خوشه ای نشان می دهد که ناهنجاری در ساعات بیولوژیکی بدن یعنی هیپوتالاموس در آن نقش دارد. وقتی در یک دوره سردرد خوشه ای هستید هر کدام از موارد زیر می تواند باعث ایجاد آن شوند:
- الکل
- دود سیگار
- بوهای شدید
سردردهای خوشه ای بیشتر در افرادی که سیگار می کشند یا کسانی که زیاد الکل می خورند دیده می شود. در طی یک دوره خوشه ای حساسیت بیشتری به نیکوتین و الکل خواهید داشت. فقط مقدار کمی الکل می تواند باعث ایجاد سردرد شود.
راه درمان
درمان این سردردها ممکن است دشوار باشد و با آزمون و خطا همراه باشد. گزینه های درمان اولیه شامل موارد زیر هستند:
- کافئین
- استنشاق غلظت های بالای اکسیژن
- دی هیدرو ارگوتامین که باعث انقباض عروق می شود.
- استفاده از اسپری یا قطره لیدوکائین در بینی که یک بی حس کننده موضعی است.
- تزریق داروهای خانواده تریپتان ها مانند زولمیتریپتان، سوماتریپتان و ریزاتریپتان که از داروهای متداول درمان میگرن می باشند.
منابع مورد استفاده