یکی از علائم مهم بیماری ناشی از ویروس کرونا تب می باشد. بنابراین ما به روش ها و وسایلی نیاز داریم که بتوانیم دمای بدن خود را اندازه گیری کنیم. وسیله ای که برای اندازه گیری حرارت بدن به کار می رود دماسنج نام دارد. ساده ترین این دماسنج ها، دمسنج جیوه ای است. این وسیله از طریق افزایش مایع درون آن باعث بالا رفتن آن می شود و کاهش دما باعث منقبض شدن و پایین آمدن ارتفاع آن می گردد.
دماسنج چیست؟
دماسنج ابزاری برای انداز گیری دمای یک سیستم می باشد. اندازه گیری دما برای طیف وسیعی از فعالیت ها از جمله تولید، تحقیقات علمی و اقدامات پزشکی مهم و تاثیرگذار می باشد. این وسیله ها بر اساس خواص متفاوت کار می کنند که به هر کدام از این خواص کمیت دماسنجی گفته می شود. هر دماسنج دارای دو عنصر مهم است: سنسور دما که با تغییر دما در آن ها تغییراتی ایجاد می شود و دیگری روشی برای نمایش این تغییرات به صورت یک مقدار عددی می باشد. به طور گسترده در فناوری و صنعت برای پایش فرایندها استفاده می شوند. همچنین در اندازه گیری، پزشکی و تحقیات علمی کاربرد فراوانی دارند. این وسیله درجه گرمی و سردی یک جسم را نشان می دهد. در ترمومتر شیشه ای یک مخزنی از الکل یا جیوه در انتهای شیشه دو سربسته وجود دارد که تغییر دما باعث ایجاد بالا یا پایین رفتن این مایع می شود. در دماسنج های شیشه ای درجه بندی روی شیشه قرار دارد و مدل مادون قرمز دارای نمایشگر دیجیتالی می باشد.
دماسنج چگونه کار می‌کند؟
اساس کار این وسیله ها بر تغییرات دما می باشد. میزان تغییرات دما در دماسنج های مایع بر اساس حجم تغییرات مایع درون آن تعیین می شود و به این ترتیب می توان دما را اندازه گیری کرد و خواند.
انواع دماسنج‌ها
انواع آنها به شرح زیر می باشد:
جیوه‌ای شیشه ای
یکی از انواع دماسنج های پرکاربرد دماسنج جیوه ای می باشد. پرکاربردترین دماسنجی که در حل حاضر در دنیا استفاده می شود دماسنج جیوه ای است که وسیله ای است که دما را نشان می دهد. اساس کار این نوع وسیله، جیوه می باشد و دلیل اینکه با این نام نامکذاری شده است به دلیل استفاده از جیوه در ساخت آن می باشد. اساس کار این نوع به این گونه است که این وسیله شامل یک حباب است که پر از جیوه می باشد و یک لوله شیشه ای نازک به این حباب متصل است. این لوله شیشه ای نازک به صورت مدرج می باشد. وقتی دما بالا می رود، جیوه در درون این حباب شیشه ای دچار انبساط و افزایش حجم می شود و باعث می شود که جیوه در لوله بالا می رود. درجه گذاری هایی که بر روی لوله شیشه ای قرار دارد نشان دهنده دمای جیوه درون آن می باشد. با این نوع می توان از طریق دهان یا زیر بغل طب را اندازه گیری نمود.این دماسنج جیوه ای و شیشه ای است و بدنه مخزن آن مثلثی شکل است.
نواری یا پلاستیکی
این دماسنج حاوی کریستال مایع است که با حرارت تغییر رنگ می دهد و از آن معمولا برای کودکان استفاده می شود. برای استفاده از آن باید آن را به مدت 60 ثانیه روی پیشانی قرار داد و از روی تغییر خطوط و رنگ آن ها درجه حرارت را خواند. البته باید توجه کنید که قبل از استفاده از آن باید تاریخ انقضای آن توجه کنید که به پایان نرسیده باشد. کاربرد این وسیله بسیار آسان است و ممکن است که نشان دهند فرد تب دارد اما به اندازه سایر دماسنج ها دقیق نیستند.
دیجیتالی
دماسنج های دیجیتالی سریع تر و دقیق تر عمل می کنند و دارای اندازه و اشکال گوناگونی هستند. این وسیله ها در دو نوع لمسی و غیر لمسی وجود دارند.
انواع دماسنج دیجیتالی
دماسنج دیجیتال گوشی: این نوع دماسنج، دماسنج تیمپانیک نامیده می شود که در آن از اشعه مادون قرمز برای اندازه گیری دمای بدن از طریق مجرای گوش استفاده می کند. در میان دماسنج های دیجیتال، اندازه گیری با استفاده از روش گوشی نسبت به روش پیشانی دارای دقت بالاتری می باشد. برای اینکه از این وسیله استفاده نمایید ابتدا باید نوک آن را به آرامی در کانال گوش خود قرار دهید تا نتیجه اندازه گیری در عرض یک ثانیه به دست آید.
دماسنج های دیجیتالی لمسی: این نوع از دماسنج ها برای ثبت دمای بدن از سنسورهای حرارتی الکترونیکی استفاده می کنند. بسته به اینکه دارای چه نوع طراحی باشند می توان آن ها را در دهان (دهانی)، مقعد (مقعدی)، زیربغل (زیربغلی) یا گوش (گوشی) استفاده نمود.
دماسنج های دیجیتالی غیرلمسی: این نوع برای اینکه دمای شریان گیجگاهی در پیشانی را اندازه گیری کنند، از مادون قرمز استفاده می کنند. این وسیله بدون اینکه با بدن تماس داشته باشد دمای بدن را اندازه گیری می کند. برخی از دماسنج های دیجیتال از نوع غیرلمسی لیزری هستند که از طریق لیزر روی پیشانی و بدون تماس می تواند درجه حرارت بدن را نمایان کند.
دستورالعمل های عمومی برای استفاده از دماسنج یا تب سنج
- دستان خود را حداقل به مدت 20 ثانیه با صابون و آب گرم بشویید.
- همیشه از دماسنج تمیز استفاده نمایید. برای این منظور آن را در آب سرد شسته و یا با الکل تمیز کنید. البته بهتر است نحوه تمیز کردن آن را در دفترچه آن مطالعه نمایید.
- 5 دقیقه قبل از اینکه دمای بدن را اندازه گیری کنید نه چیزی بخورید و نه چیزی بنوشید.
- تب سنج را حدود 40 ثانیه در یک محل مشخص نگه دارید، البته این زمان در برخی از تب سنج های دیجیتال کمتر می باشد.
- خواندن را تا زمانی ادامه دهید که به نقطه ماکزیمم یا حداکثر افزایش دما روی نمایشگر نشان داده شود.
- معمولا زمانی که دمای نهایی توسط دماسنج اندازه گیری شده، علامت هشداری مانند صدای یک بوق می دهد. اگر آن را همچنان در جای خود نگه دارید دما ثابت می ماند.
- آن را بعد از مصرف حتما تمیز نمایید.
ترمومتر چیست
ترمومتر نام دیگر دماسنج است که برای اندازه گیری حرارت و دما مورد استفاده قرار می گیرد. ترمومتر (Thermometer) از 2 جز کوچک تر گرفته شده است. Thermo از کلمه یونانی به معنای گرما و meter از کلمه دیگر یونانی به معنی اندازه گیری گرفته شده است. این وسیله در انواع مختلف تولید می شود که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. ترمومتر در بازه وسیعی از صنایع پزشکی گرفته تا کولر خانه و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد.