ویتامین چیست
کلمه ویتامین از واژه یونانی ویتا به معنی زندگی نشات گرفته است. فونکواژه Vitalamine را به معنی آمینی که حیاتی است و برای ادامه زندگی مورد نیاز است، برای ویتامینی که برای بهبود بیماری بری بری مناسب بود و از گروه آمین است به کار برد و بعد از آن کشف شد که همه ویتامین ها از گروه آمین نیستند و حرف e از انتهای واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin پذیرفته شد.
ویتامین ها نوعی ترکیب طبیعی آلی اند که برای بقای بدن و حیات خود به مقداری از آن ها نیاز مندیم و از آنجا که بدن ما این ویتامین ها را تولید نمی کند و یا کم تولید می کند، اکثرشان را باید از طریق غذا یا مکمل به دست آورد. تغذیه ناقص و یا رژیم غذایی نامناسب باعث کمبود ویتامین می شود. ویتامین ها باعث می شوند که سوخت و ساز بدن به آسانی انجام پذیرد و ترمیم و رشد و نمو بدن را میسر می گردانند. برای مثال برخی ویتامین ها باعث می شوند که مواد غذایی به راحتی در روده جذب شوند و به عنوان کاتالیزور عمل می کنند.
انواع ویتامین
- ویتامین آ یا رتینول
- ویتامین ب یا تیامین
- ویتامین ب-2 یا ریبوفلاوین
- ویتامین ب-3 یا نیاسین یا نیاسینامید
- ویتامین ب-5 یا اسید پانتوتنیک
- ویتامین ب-6 یا پیریدوکسین یا پیریدوکسامین یا پیریدوکسال
- ویتامین ب-7 یا بیوتین
- ویتامین ب-9 یا فولیک اسید یا فولینیک اسید
- ویتامین ب-12 یا سیانوکوبالامین یا هیدروکسوکوبالامین یا متیلکوبالامین
- ویتامین ث یا اسید اسکوربیک
- ویتامین دی یا ارگوکلسیفرول یا کالیکلسیفرول
- ویتامین ای یا توکوفرول یا توکوتیرونول
- ویتامین کا یا فیلوکینون یا مناکینون
فواید مصرف ویتامین
کمک به رشد جنین در دوران بارداری
در دوران بارداری ویتامین های بدن بیش از پیش ضروری می گردند و ممکن است تامین آن ها از غذاها و یا منابع طبیعی امکان پذیر نباشد به همین دلیل تمام زنان باردار حداقل سه ماه قبل از بارداری مصرف مولتی ویتامین های بارداری را در کنار رژیم غذایی آغاز می کنند. ویتامین هایی مانند فولیک اسید، ویتامین D، آهن، کلسیم، روی در دوران بارداری برای رشد جنین بسیار موثرند. فولیک اسید نقش مهمی در جلوگیری از نقص های مادرزادی جنین دارد.
ویتامین D مقدار کلسیم و فسفات بدن را تنظیم کرده و باعث سالم ماندن استخوان ها و دندان ها می گردد و کمبود آن در نوزاد باعث بروز مشکلاتی مانند نرمی استخوان در نوزاد می گردد.
افزایش استقامت فیزیکی و قدرت ماهیچهها
سنتز سلول و ترمیم بافت در بدن به انواعی از ویتامین ها و مواد معدنی بستگی دارد. برخی از ویتامین های مهم برای افزایش استقامت و قدرت ماهیچه ها شامل موارد زیر می گردند:
- ویتامین D: تولید تستوسترون، دارای نقش در سنتز پروتئین که از این طریق بر روی رشد عضلات تاثیر گذار است.
- ویتامین C: حفاظت از سلول های عضلانی در مقابل آسیب رادیکال های آزاد، کمک به تشکیل تستوسترون و سایر هورمون های آنابولیک
- ویتامین E: رشد عضلات و سرعت بهبود و ریکاوری با تاثیر مثبت روی فشار خون و رساندن مواد مغذی به عضلات، کاهش آسیب های عضلانی
- ویتامین های B: کمک به تولید گلبول های قرمز و سلول های سیستم ایمنی بدن که باعث رشد و ترمیم عضلات بدن می گردند
- ویتامین A: سنتز پروتئین برای رشد عضلات ، نقش مهم در هورمون تستوسترون که قوی ترین هورمون عضله سازی می باشد.
خواص ویتامین برای تقویت بینایی
برخی ویتامین ها برای چشم ضروری می باشند و کمبود آن ها باعث بیماری هایی مانند آب سیاه، آب مروارید،و انحطاط ماکولا که مرتبط با افزایش سن است می شوند. ویتامین هایی که از چشم محافظت کرده و یا باعث کند شدن این بیماری ها می گردد شامل ویتامین A و بتاکاروتن، ویتامین E، ویتامین C، ویتامین های B می باشند.
البته مواد مغذی دیگری نیز در سلامت چشم و تقویت بینایی وجود دارند که شامل لوتئین و زیزانتین، روی، اسیدهای چرب امگا 3 می باشند که می توان این ویتامین ها را از مواد غذایی مانند هویج، بادام، پرتقال، لوبیا، گوشت، جگر و سبزیجات به دست آورد. همچنین مکمل های ویتامین ها نیز منبع مناسبی برای بدست آوردن این ویتامین ها می باشد.
خواص ویتامین برای مو
مشکلات ریزش مو یکی از مسایلی است که افراد با آن روبرو هستند. ویتامین ها و مواد معدنی زیادی وجود دارند که استفاده از آن ها باعث مستحکم شدن و پرپشت شدن موها می گردد. بهترین ویتامین ها برای کنترل ریزش مو شامل ویتامین A، ویتامین B2 و E که برای رشد موها مناسب می باشد، ویتامین C که برای رشد و جلوگیری از ریزش مو مفید است، ویتامین D، B6، B12 و B5 برای درمان ریزش مو مفید می باشد. همپنین بیوتین باعث می شود که موها بلندتر و سالک تر شوند و نقش مهمی در حفظ سلامتی مو دارد. از دیگر ویتامین های مفید برای موها پاراآمینو بنزوئیک اسید، نیاسین و اینوزیتول می باشد.
خواص ویتامین برای پوست و ناخن
ناخن ها و پوست در صورت کمبود ویتامین ها شکننده و ناسالم به نظر می رسند. برخی ویتامین ها مانند ویتامین C نقش مهمی را در تولید کلاژن ایفا می کنند که برای ساخت پوست و ناخن بسیار مفید می باشند. همچنین کاهش استرس و ایجاد حس خوب و ایجاد زیبایی و ساخت ناخن های بی عیب و نقص را می توان با کمک ویتامین D تجربه کرد. هم چنین این ویتامین برای جذب کلسیم که برای حفظ سلامت ناخن نقش دارد مفید است. برخی ویتامین ها مانند ویتامین E اکسیداسیون چربی و استرس اکسیداتیو در پوست سر را کاهش می دهند. همچنین زردی ناخن و اختلالات رشد ناخن را نیز رفع می نماید.
عوارض مصرف مولتی ویتامین
مصرف مولتی ویتامین برای بدن مضر نمی باشد اما چیزی که مهم است مقدار دز آن می باشد که باید طبق نظر پزشک مصرف گردد. اگر مقدار بیشتر از نیاز بدن مصرف گردد باعث برخی از عوارض زیر می گردد:
- ویتامین هایی که به صورت محلول در چربی هستند در صورتی که بیش از حد نیاز مصرف شوند در بدن رسوب خواهند کرد. ویتامین های A و D اگر بیش از حد مصرف گردند دارای اثرات سمی بر روی بدن می باشند.
- مصرف بیش از حد ویتامین A در زنان باردار باعث ایجاد نقص های مادرزادی در نوزادشان می گردد. اما مسمومیت ویتامین D معمولا کمتر می باشد.
- مقادیر زیاد ویتامین A و بتاکاروتن در افراد سیگاری باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه می گردد.
- مواد معدنی مانند آهن نیز اگر بیش از حد مصرف گردند باعث مضراتی برای افراد می باشد.
- عوارض جانبی مولتی ویتامین نیز اسهال، یبوست و ناراحتی معده می باشد که به صورت موقت می باشند. اما اگر این عوارض طولانی مدت باشند باید به پزشک مراجعه نمود.